Σουμπέτερ, Γιόζεφ Αλόις

(Schumpeter). Αυστριακός οικονομολόγος (Τρεστ, Μοραβία 1883 - Τάκονιτς, Κονέκτικατ 1950). Καθηγητής στα πανεπιστήμια του Τσερνόβτσι (1909) και του Γκρατς (1911), μετά τον A’ Παγκόσμιο πόλεμο έγινε για λίγο υπουργός Οικονομικών της Αυστριακής Δημοκρατίας (1919). Από το 1925 ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βόννης και το 1932 μετανάστευσε στις ΗΠΑ., όπου δίδαξε ώς το θάνατό του στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Στο Σ. οφείλεται μια από τις πιο ευφυείς και ισορροπημένες αναλύσεις των μελλοντικών εξελίξεων του καπιταλισμού. Κατά το Σ. το καπιταλιστικό σύστημα, με την ίδια του τη μεγαλειώδη επιτυχία, ήταν καταδικασμένο να εξαφανιστεί για να παραχωρήσει τη θέση του σε μια οικονομική οργάνωση σοσιαλιστικού τύπου. Αυτό δε θα γινόταν εξαιτίας των εσωτερικών αντιφάσεων του συστήματος, όπως είχε υποστηρίξει ο Μαρξ, αλλά από την εξαφάνιση του επιχειρηματία, του προσώπου δηλαδή που ενσάρκωνε το πνεύμα της ελεύθερης πρωτοβουλίας. Πραγματικά, στα μεγάλα καπιταλιστικά συγκροτήματα ο επιχειρηματίας αντικατασταίνεται βαθμιαία από ομάδες διευθυντών και τεχνικών, τους οποίους βαρύνει η ευθύνη του συνδυασμού των συντελεστών της παραγωγής και της εισαγωγής νεότερισμών. Με τον τρόπο αυτόν το καπιταλιστικό σύστημα θα πλησιάζει όλο και περισσότερο σε μια μορφή οργάνωσης που θα είναι πολύ όμοια με τη μορφή των σοσιαλιστικών καθεστώτων, στα οποία η οικονομική ζωή διευθύνεται και σχεδιάζεται από ειδικούς, που δεν κινούνται από την επιδίωξη του κέρδους. Ο Σ. όμως δεν ήταν και δεν ήθελε να θεωρείται σοσιαλιστής, γιατί φοβόταν την επιβολή του σοσιαλισμού πριν εξαντληθεί ο ιστορικός κύκλος του καπιταλισμού και έβλεπε συγχρόνως τους κινδύνους μιας τάσης προς τη δημαγωγική και αυταρχική μορφή των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Μεταξύ των κυριότερων έργων του Σουμπέτερ αναφέρουμε τη θεωρία της οικονομικής ανάπτυξης (1912), τους Οικονομικούς κύκλους (1938), και την Ιστορία της οικονομικής ανάλυσης, που δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του, το 1954.